Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN
Informacje o Konsorcjancie
Najważniejsze zrealizowane projekty krajowe i zagraniczne
Instytut realizuje znaczną liczbę projektów naukowych w ramach współpracy z innymi jednostkami badawczymi. IBD kładzie także duży nacisk na promowanie i inwestowanie we współpracę biznesu z nauką. W roku 2016 w Instytucie realizowane były 172 granty przyznane w wyniku konkursów organizowanych przez krajowe i zagraniczne organizacje i fundacje.
Wśród kluczowych projektów, które realizowane są bezpośrednio w CN, lub z wykorzystaniem jego infrastruktury badawczej, można wyróżnić:
- Opracowanie kandydata na lek przeciwnowotworowy na bazie nowej grupy związków OAT-449. Bezpośrednim celem badań było wyselekcjonowanie kandydata rozwojowego z grupy związków oznaczonej roboczo symbolem OAT-449 i doprowadzenie go do stanu gotowości do rejestracji, a następnie do rozpoczęcia badań klinicznych Fazy 1 w celu leczenia guzów litych; prace badawcze we współpracy z firmą biotechnologiczną OncoArendi Therapeutics (NCBR; POIG 1.3.1).
- Od mitochondriów do innowacyjnych kosmetyków o działaniu protekcyjnym (MERIS).– Zadaniem badaczy była identyfikacja i ocena substancji, których specyficzne oddziaływanie z mitochondriami korzystnie wpływa na komórki skóry; projekt realizowany we współpracy z Laboratorium Kosmetycznym dr Irena Eris; współpraca zaowocowała zgłoszeniem patentowym i wprowadzeniem na rynek siedmiu nowych dermokosmetyków (NCBR; PBS).
- 3-O- sulfated Heparansulfate translocation in altered membrane biology: A new strategyfor early population screening and halting Alzheimer’s neurodegeneration (ArrestAD). Celem badań prowadzonych przez międzynarodowe konsorcjum jest rozwój nowych strategii leczenia i diagnostyki choroby Alzheimera w oparciu o badania zmian glikobiologicznych (UE Horizon 2020 FETOPEN).
- Nowa, kompleksowa i wysoce specyficzna terapia glejaków. Celem projektu jest opracowanie substancji aktywnych do zastosowania w nowatorskiej, kompleksowej i wysoce specyficznej terapii glejaków – najczęściej występujących, pierwotnych nowotworów mózgu. Proponowana strategia bazuje na hamowaniu nowoodkrytej ścieżki sygnałowej, kluczowej dla progresji glejaków przez małe, interferujące peptydy zaprojektowane i opatentowane przez członków konsorcjum. Terapia ta ma duże szanse na zastąpienie lub uzupełnienie aktualnie stosowanych i mało skutecznych metod leczenia wydłużając czas życia pacjentów z glejakiem złośliwym (NCBR; PBS).
- Opracowanie nowych terapii opartych na stymulacji przeciwnowotworowego działania układu odpornościowego (DIMUNO). Celem projektu jest opracowanie nowego podejścia w celowanej terapii nowotworów w oparciu o unikatowe w skali światowej inhibitory enzymów rozkładających argininę oraz tryptofan, które chronią komórki nowotworowe przed odpowiedzią immunologiczną organizmu. Planowane jest opracowanie kandydatów na leki, które przy pomyślnym przejściu badań klinicznych, będą działać bardziej selektywnie, a przez to wykazywać mniej działań ubocznych w porównaniu do klasycznych terapii onkologicznych (NCBR; STRATEGMED 2).
- Terapie epigenetyczne w onkologii (EPTHERON). Celem projektu jest opracowanie nowych cząsteczek o działaniu przeciwnowotworowym o specjalnym przeznaczeniu dla określonych nieprawidłowości epigenetycznych oraz zatwierdzenie ich do badań przedklinicznych w ludzkich modelach nowotworów litych oraz układu krwionośnego (NCBR; STRATEGMED 1).
- Sensor aktywności MMP-9 w badaniach in vivo. Celem projektów jest zastosowanie zaprojektowanego biosensora aktywności metaloproteazy zewnątrzkomórkowej, MMP- 9 do badań in vivo. Projekt obejmuje potwierdzenie specyficzności biosensora względem MMP-9, a następnie zaprojektowanie, sklonowanie oraz wytworzenie wektorów wirusowych niosących transgen kodujący biosensor aktywności MMP-9. Po potwierdzeniu funkcjonalności wirusów zostaną one wykorzystane do prowadzenia badań w kierunku analizy in vivo aktywności MMP-9 w hipokampie żyjących zwierząt z zastosowaniem mikroskopii do badań przyżyciowych oraz stworzenia wielkoskalowych map hipokampa łączących dane anatomiczne i dane o poziomie aktywności MMP-9 (NCN/NCBR; Tango).
- Rola białek sygnałowych wydzielanych przez glejaki w polaryzacji makrofagów i kształtowaniu przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej. Głównym celem projektu jest próba wyjaśnienia molekularnego podłoża oddziaływań międzykomórkowych, różnicowania lub funkcjonalnej polaryzacji komórek układu odpornościowego. Badania pozwolą wyjaśnić mechanizm, poprzez który glejaki zmieniają mikro środowisko i odpowiedź układu odpornościowego. (NCN; MAESTRO)
- W poszukiwaniu przyczyn dysleksji: wieloaspektowe badania zaburzeń poznawczych i ich mózgowych korelatów. Głównym celem projektu jest określenie etiologii dysleksji rozwojowej poprzez zbadanie relacji pomiędzy różnymi deficytami obserwowanymi na trzech poziomach: behawioralnym, poznawczym i neuronalnym, które mogą wiązać się z zaburzeniami czytania. Badania pozwolą zdefiniować, czy już na początku edukacji szkolnej można zidentyfikować wyróżnione wcześniej deficyty poznawcze oraz określić czy mogą one być rzetelnymi predykatorami późniejszych problemów z czytaniem. Wyniki badań będą stanowić podstawę do sformułowania nowego podejścia do dysleksji oraz do wypracowania lepszych zindywidualizowanych form strategii terapeutycznych (NCN; MAESTRO).
- Przywracanie widzenia po udarze (REVIS). Celem projektu jest opracowanie zwierzęcego modelu ślepoty wywołanego udarem i zbadanie stanu funkcjonalnego struktur układu wzrokowego oraz stanu połączeń w uszkodzonym układzie wzrokowym i ocena porównawcza efektywności różnych metod nieinwazyjnej stymulacji prądowej oraz określenie optymalnego czasu terapii (ERA-NETNEURON).
- Application of novel diagnostic and therapeutical methods in epilepsy and neurodevelopmental abnormalities in children based on the clinical and cellular model of mTOR dependent epilepsy (EPIMARKER). – zastosowanie nowych diagnostycznych i terapeutycznych metod w padaczce oraz chorobach wieku rozwojowego u dzieci w oparciu o kliniczny i komórkowy model epilepsji zależnej od mTOR (NCBR; STRATEGMED).
- Molecular diagnostics of gliomas based on circulating cell-free DNA (GLIOMED) – molekularna diagnostyka glejaków w oparciu o pozakomórkowe DNA. Celem projektu jest opracowanie kompleksowego testu opartego na analizie materiału pobranego z guza w trakcie operacji lub biopsji u pacjentów chorych na glejaka oraz próbę opracowania metody “liquid biopsy” opartej na podstawie analizy wolnokrążącego DNA (cfDNA) guza we krwi obwodowej, co mogło by stanowić szybką i małoinwazyjną alternatywę dla biopsji, co w przypadku trudno dostępnych guzów, jakimi są niewątpliwie guzy mózgu, ma duże potencjalne znaczenie praktyczne (NCBR; STRATEGMED).
- Nowa terapia zaburzeń psychotycznych oraz w chorobie Huntingtona ze szczególnym uwzględnieniem deficytów poznawczych (NoteSzHD). W ramach projektu badane będą mechanizmy działania inhibitorów fosfodiesterazy 10A (PDE10A). Projekt daje olbrzymie nadzieje, na przyspieszenie i zintensyfikowanie prac nad innowacyjnym lekiem stosowanym przy zaburzeniach psychotycznych oraz w chorobie Huntingtona (NCBR; STRATEGMED).
- Inhibitory MMP-9 jako nowy lek blokujący rozwój padaczki. Projekt odpowiada nowemu podejściu do leczenia padaczki poprzez przeciwdziałanie jej rozwojowi (epileptogenezie). Badania prowadzone w Instytucie Nenckiego wykazały kluczową rolę metaloproteazy zewnątrzkomórkowej, MMP-9 w epileptogenezie u zwierząt, która ze względu na enzymatyczny i zewnątrzkomórkowy charakter, wydaje się atrakcyjnym celem terapeutycznym. Niespecyficzne inhibitory metaloproteaz były testowane w klinice w przypadku innych chorób, przez co istnieje duża grupa potencjalnych leków, nigdy nie postulowanych w leczeniu padaczki. Celem projektu jest analiza tych substancji w przeciwdziałaniu epileptogenezy. Planowane jest uzyskanie najbardziej obiecujących substancji, przetestowanie ich zdolności przenikania przez barierę krew-mózg i zbadanie ich hamującego wpływu na rozwój padaczki w odpowiednich modelach. (NCBR; PBS).
Współpraca z biznesem
Centrum Neurobiologii Instytutu Nenckiego oferuje użytkownikom zewnętrznym szeroki zakres usług badawczych oraz najnowocześniejszą aparaturę badawczą wymaganą do prowadzenia zaawansowanych badań z dziedziny szeroko pojętej neurobiologii, biologii molekularnej i obrazowania biologicznego na różnych poziomach organizacji. Oferuje również szeroką gamę usług, których celem jest wprowadzenie na rynek innowacyjnych metod diagnostyki oraz nowoczesnych terapii, w tym prowadzenie badań przedklinicznych, wsparcie w opracowaniu dermokosmetyków, usług z zakresu inżynierii genetycznej i produkcji zwierząt transgenicznych.
Usługi badawcze Centrum Neurobiologii:
- zaawansowane mikroskopowe obrazowanie materiałów biologicznych; wybrane dostępne techniki
- otrzymywanie transgenicznych i „nokautowych” modeli zwierzęcych (myszy i szczury)
- kompleksowe badania z użyciem strukturalnego (sMRI) oraz funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI).
- lokalna modyfikacja genetyczna w różnych obszarach mózgu
- doświadczenia optogenetyczne in vivo – aktywacja lub hamowanie aktywności wybranych grup neuronów (zdolnych do ekspresji białka z rodziny opsyn) przy użyciu światła laserowego
- długoterminowe doświadczenia metaboliczne – w klatkach metabolicznych umożliwiających ciągły (przez kilka tygodni) pomiar parametrów, takich jak pośrednia kalorymetria, aktywność fizyczna XYZ, pobór pokarmu i wody oraz masę ciała
- badanie pamięci i uczenia się w klatkach IntelliCage, w których myszy badane są w grupach socjalnych przy ograniczonym wpływie eksperymentatora
- bankowanie komórek i zarodków oraz przechowywanie zbankowanych komórek
- analiza procesów patologicznych zachodzących w mózgu, koncentrująca się na identyfikacji i analizie funkcjonalnej ścieżek sygnałowych, transkrypcji i mechanizmów epigenetycznych kontrolujących ekspresję genów w komórkach nowotworowych mikrogleju i glejaka
- projektowanie, koordynacja i prowadzenie badań przedklinicznych
- testy substancji o aktywności neuroprotekcyjnej lub przeciwnowotworowej w hodowlach komórkowych
- badania toksykologiczne – preparatyka histologiczna i analiza histopatologiczna tkanek zwierzęcych
- badania farmakokinetyczne w modelach mysich
- utrzymanie linii komórkowych szczurów i myszy w eksperymencie
- zakładanie i prowadzenie pierwotnych hodowli mysich neuronów hipokampalnych i korowych
- otrzymywanie standardowych i nowych mysich modeli chorób neurodegeneracyjnych i nowotworowych (modyfikacje farmakologiczne, przeszczepianie komórek immunodefetywnym myszom)
- wysokoprzepustowa analiza poziomu białek w lizatach komórkowych (TurboTMimmunoblotting)
- opracowywanie pełnego spektrum schematów eksperymentalnych do badańm funkcjonalnych mózgu z zastosowaniem oprogramowania Presentation®
- przygotowywanie oprogramowania do testowania procedur eksperymentalnych
- wykonywanie badań pilotażowych i wsparcie w zakresie przygotowania aplikacji grantowych
- kompleksowe badania z wykorzystaniem elektroencefalografu (EEG) i elektromiografu (EMG)
- badania z użyciem przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (TMS) z zastosowaniem systemu neuronawigacji
- opracowywanie narzędzi do analizy danych dedykowanych do projektów badawczych
- budowa urządzeń dedykowanych do pracy w polu magnetycznym
- przetwarzanie wyników technik wielkoskalowych, takich jak: mikromacierze, sekwencjonowanie nowej generacji, spektrometria mas
- analiza statystyczna i integracja wyników w szerokim kontekście Biologii Systemowej
Stosowane modele współpracy
Instytut Nenckiego, a w tym utworzone w ramach jego struktury Centrum Neurobiologii, współpracuje z partnerami zewnętrznymi wykorzystując trzy modele współpracy:
1. Pierwszym z nich jest współpraca z podmiotami przemysłowymi np. firmami farmaceutycznymi lub jednostkami naukowymi, w zakresie prowadzenia badań kontraktowych. Pracownie środowiskowe CN prowadzą działalność usługową, która obejmuje badania i ekspertyzy. Zasady korzystania z laboratoriów oraz świadczonych przez nie usług, a także sposób ustalania prawa do własności intelektualnej określone są w regulaminie CN. Świadczenie usług zależne jest od podpisania stosownej umowy lub otrzymania odpowiedniego zlecenia przez kierownika CN. Wyniki badań oraz wszelkie prawa do wyników powstałych w czasie realizacji usług badawczych przez pracownie środowiskowe są wyłączną własnością zleceniodawcy. Zgodnie z powyższym, wszelkie opłaty, powinności lub roszczenia stron trzecich w stosunku do tych wyników również są wyłączną odpowiedzialnością użytkownika zlecającego, w tym roszczenia z tytułu naruszenia istniejących praw wyłącznych. Komercyjne korzystanie przez użytkowników z wyników badań, których osiągnięcie wymaga stosowania technologii chronionej prawem wyłącznym należącym do pracowni środowiskowej i/lub IBD PAN wymaga podpisania osobnej umowy licencyjnej na warunkach ustalonych w drodze negocjacji. We wszelkich formach publikacji (komunikaty, artykuły, rozprawy itp.) zawierających uzyskane w pracowniach środowiskowych CN dane, należy umieścić zdanie: „Projekt/temat badawczy realizowany z wykorzystaniem infrastruktury CePT zakupionej ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007 – 2013”. Informację tę należy umieścić w materiałach i metodach lub w stopce.
2. Drugą często stosowaną formą współpracy między CN a podmiotami z sektora prywatnego jest realizacja wspólnych projektów w formie konsorcjum. Umowa konsorcjum reguluje wówczas zasady współpracy między partnerami definiując zakres i cel współpracy, czas realizacji projektu oraz prawa i obowiązki stron umowy. W przypadku chęci podjęcia wspólnych badań o charakterze aplikacyjnym z CN prosimy o bezpośredni kontakt z osobą wskazaną jako osoba do kontaktu biznesowego celem ustalenia szczegółów współpracy.
3. Trzeci model współpracy CN z zewnętrznymi partnerami polega na komercjalizacji wynalazków powstałych w CN. Ta forma stanowi końcowy etap transferu technologii z pracowni do szerszego grona odbiorców i realizowana jest poprzez:
- sprzedaż usług naukowych związanych potencjałem CN;
- sprzedaż wyników prac badawczych i rozwojowych;
- udzielanie licencji na wyniki prac badawczych i rozwojowych;
- wniesienie wyników prac badawczych i rozwojowych do spółki np. typu spin-off.
Przykładowe projekty zrealizowane z partnerem biznesowym
Spośród prac badawczych realizowanych we współpracy z przedsiębiorcami wyróżnić należy projekt realizowany w kooperacji z Laboratorium Kosmetycznym dr Irena Eris, w ramach grantu NCBR PBS „Od mitochondriów do innowacyjnych kosmetyków o działaniu protekcyjnym”. Celem niniejszego projektu była identyfikacja i ocena substancji, których specyficzne oddziaływanie z mitochondriami korzystnie wpływają na komórki skóry. W wyniku przeprowadzonych prac dokonano wspólnego zgłoszenia patentowego P.416041 i wprowadzono do sprzedaży 7 typów specjalistycznych dermokosmetyków. Innowacyjna formulacja preparatów Pharmaceris wykorzystuje oryginalne zastosowanie naryngeniny (roślinnego flawonoidu), który hamuje reakcje zapalne, obniżając poziom IL-6, cząsteczki kluczowej w procesie depigmentacji skóry, opóźnia proces starzenia się włosów i przywraca ich naturalną pigmentację. Naryngenina aktywuje mitochondria odpowiedzialne za funkcje życiowe komórek, wydłużając ich żywotność oraz wycisza geny odpowiedzialne za hamowanie produkcji barwnika. W rezultacie spowalnia proces siwienia i redukuje ilość siwych włosów. Z kolei zastosowany w serii Lirene Ideale Pro unikalny MITO Energy factor przedłuża młodość komórek skóry poprzez ochronę sprawności energetycznej w mitochondriach. Aktywuje ich biogenezę oraz usprawnia ich metabolizm. Dzięki temu komórki skóry odzyskują energię potrzebną do skutecznej ochrony przed starzeniem, skóra zaś, zachowuje młody wygląd na dłużej.
Kolejnym przykładem wprowadzonego na rynek produktu powstałego w partnerstwie z przemysłem jest również innowacyjny program terapeutyczny Dr Neuronowski®, który opracowano we wspólpracy z firmą Harpo Sp. z o.o. ramach grantu NCBR INNOTECH „Innowacyjny program wspierający terapię zaburzeń mowy oraz innych zaburzeń funkcjonowania poznawczego”. Program powstał na gruncie wieloletnich badań naukowych dotyczących metody usprawniania zegara neuronalnego. Komputerowy program terapeutyczny Dr Neuronowski® to dostępne na rynku, nowatorskie narzędzie wspomagające rehabilitację dzieci i dorosłych, w tym osób z zaburzeniami mowy oraz innymi zaburzeniami poznawczymi. Program przeznaczony jest dla specjalistów zajmujących się terapią funkcji językowych oraz terapią innych funkcji poznawczych (logopedów, neurologopedów, psychologów, neuropsychologów, pedagogów i lekarzy).
Ponadto na uwagę zasługuje projekt współpracy z firmą biotechnologiczną Oncoarendi Therapeutics, który miał na celu opracowanie kandydata na lek przeciwnowotworowy na bazie nowej grupy związków OAT-449. Prace polegały na wyselekcjonowaniu kandydata rozwojowego z grupy związków oznaczonej roboczo symbolem OAT-449 i doprowadzenie go do stanu gotowości do rejestracji, a następnie do rozpoczęcia badań klinicznych Fazy 1 w celu leczenia guzów litych.
Nowa, kompleksowa i wysoce specyficzna terapia glejaków to kolejny projekt, którego celem jest opracowanie substancji aktywnych do zastosowania w nowatorskiej, kompleksowej i wysoce specyficznej terapii glejaków – najczęściej występujących, pierwotnych nowotworów mózgu. Terapia ta, wykorzystująca celowane, krótkie peptydy, ma duże szanse zastąpić lub wzbogacić nieskuteczne metody leczenia, przy których przeżywalność pacjentów z glejakiem złośliwym wynosi 9-14 miesięcy. Rezultatem projektu będą substancje aktywne przygotowane do testowania w zaawansowanych badaniach przedklinicznych i w badaniach klinicznych.
Projekty, do których poszukiwany jest partner biznesowy
Aktualnie IBD PAN poszukuje partnerów biznesowych do realizacji następujących projektów:
1. „Innowacyjna metoda wczesnego wykrywania insulinoopornosci lub stanu przedcukrzycowego w cukrzycy typu 2”.
Cukrzyca typu 2 rozwija się znacznie wcześniej przed wystąpieniem jej klinicznych objawów. Szacuje się, że obecna diagnostyka cukrzycy typu 2 wykonywana jest prawie 10 lat po wystąpieniu pierwszych zmian, kiedy z reguły jest już za późno na jakiekolwiek leczenie profilaktyczne. Dotychczas nie było dostępnego testu, który pozwalałby na łatwe i niedrogie zdiagnozowanie insulinooporności lub stanu przedcukrzycowego. Obecnie stosowane testy są kosztowne, a zatem nie są wykonywane podczas rutynowych testów medycznych lub wymagają specjalistycznego sprzętu dostępnego tylko w wyspecjalizowanych klinikach. Widoczna jest więc potrzeba rynkowa dla tanich i powszechnie dostępnych testów umożliwiających wczesną diagnostykę cukrzycy typu 2 na samym początku jej rozwoju, umożliwiających wcześniejsze zapobieganie i działania terapeutyczne oraz zminimalizowanie skutków tej choroby. Zaproponowany w niniejszym projekcie “PreT2D Sensor” umożliwi wcześniejsze (ok. 5-10 lat) wykrycie oporności na insulinę w porównaniu z aktualnie stosowanymi metodami. Wynalazek opiera się na nowym, unikalnym pomyśle na diagnostykę stanów odporności na insulinę lub bardzo wczesnych stanów przedcukrzycowych przez określenie stężenia białek Wnt3a i Wnt4 w próbkach krwi, zgłoszonym do ochrony patentowej jako P.411390 (2015) i PCT/IB3026/051087 (2016). Na obecnym etapie prac, narzędzie zostało zwalidowane w badaniach in vitro oraz na osoczu zwierząt w różnych modelach cukrzycy typu 2. Aktualnie poszukiwany jest partner biznesowy do walidacji testu u ludzi oraz inwestor do dalszego rozwoju produktu i wprowadzenia go na rynek testów diagnostycznych.
2. „Nowe koniugaty peptydowe z nośnikiem przekraczającym barierę krew-mózg do zastosowania w leczeniu choroby Alzheimera”.
Cechą charakterystyczną choroby Alzheimera jest odkładanie się agregatów amyloidu β (Aβ) w mózgu. Podczas procesu agregacji powstają formy Aβ o wysokiej toksyczności dla neuronów, co leży u podstawy mechanizmu neurodegeneracji w tej nieuleczalnej chorobie, a szczególnie jej dziedzicznej postaci. Istotą techniczną niniejszego wynalazku jest procedura oraz końcowy produkt syntezy koniugatów specyficznych peptydów wykazujących zdolność do hamowania agregacji, jak i neurotoksyczności Aβ z nośnikiem zapewniającym transport poprzez barierę-krew mózg. Wynalazek obejmuje ponadto ujawnienie sekwencji aminokwasowej wyżej wspomnianych peptydów zachowujących zdolność hamowania neurotoksyczności Aβ, które mogą znaleźć zastosowanie w terapii choroby Alzheimera. Wynalazek zgłoszony został do ochrony patentowej jako P.417159 (2016) oraz PCT/IB2017/052733 (2017). Przeprowadzone badania in vitro na hodowli komórek nerwowych potwierdziły skuteczność opracowanych koniugatów w hamowaniu neurotoksyczności Aβ. Wspomniane koniugaty wykazują wysoką specyficzność w stosunku do toksycznych form Aβ, przy równoczesnym braku własnej toksyczności i immunogenności. Dzięki swemu składowi koniugaty transportowane są poprzez barierę krew-mózg i charakteryzują się wysoką biostabilnością. Zaletą opracowanego rozwiązanie jest także fakt, że koniugaty te składają się głównie z farmaceutycznie dopuszczonych składników. Aktualnie trwają prace nad pilotażowymi badaniami proof-of-concept na zwierzętach. Poszukiwany jest inwestor zainteresowany udziałem we wspólnym rozwoju nowego kandydata na lek i dalszej komercjalizacji, w tym przeprowadzeniu badań klinicznych. IBD PAN jest także otwarte na rozmowy zmierzające do komercjalizacji wynalazku w modelu licencyjnym.
Wynalazek powstał w wyniku realizacji projektu badawczego o nr 2013/10/M/NZ4/00311 finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki.
3. „Stworzenie platformy interaktywnych testów diagnostycznych do oceny poziomu sprawności umysłu dzieci, osób dorosłych oraz seniorów”
Biorąc pod uwagę aktualne trendy demograficzne oraz zmiany wynikające z reformy szkolnictwa w Polsce, wydaje się zasadnym wdrożenie do praktyki narzędzi diagnostycznych adresowanych osobom od okresu wczesnoszkolnego po okres starości. W Polsce brak takich unikalnych narzędzi, a ocenę sprawności umysłowej dokonuje się za pomocą albo nielicznych istniejących testów tradycyjnych (często mało specyficznych typu papier-ołówek), albo na podstawie obserwacji zachowania klienta/pacjenta. Celem Projektu jest opracowanie nowatorskiego narzędzia – platformy interaktywnych testów do wiarygodnej diagnostyki sprawności w zakresie kompleksowego funkcjonowania umysłu dzieci rozpoczynających edukację szkolną oraz osób dorosłych (kwalifikacja przydatności do zawodu), a także osób w podeszłym wieku. Unikalny zestaw testów diagnostycznych opracowany zostanie przez zespół wybitnych naukowców posiadających wieloletnie doświadczenie i dobre rozeznanie w tematyce funkcjonowania poznawczego na przestrzeni życia człowieka. Proponowane narzędzie będzie służyć wieloaspektowej ocenie funkcjonowania umysłu, w tym zdolności uczenia się nowych informacji, pamięci roboczej (operacyjnej), różnorodnym aspektom uwagi, funkcjom wykonawczym (zarządczym), a także dynamice czasowej opracowywania informacji stanowiącej neuronalną matrycę, na której zasadzają się wymienione funkcje szczegółowe. Opracowane i wdrożone narzędzia diagnostyczne przyczynią się do zwiększenia skuteczności działań profilaktycznych poprzez umożliwienie wczesnego wykrycia deficytów i zaburzeń w funkcjonowaniu umysłu na przestrzeni kilkudziesięciu lat ontogenezy, tj. od dzieciństwa po późną starość. W obliczu zmian społeczno gospodarczych, postępującego starzenia się społeczeństwa i powszechności występowania różnorodnych patologii w funkcjonowaniu umysłu, istnieje rosnąca potrzeba rynkowa na przeprowadzanie tego typu testów – szczególnie u dzieci i osób starszych. W celu realizacji projektu IBD PAN poszukuje Partnera do wspólnego wnioskowania o grant aplikacyjny. Rolą Partnera w Projekcie będzie implementacja narzędzi w środowisku programistycznym (wykonanie software’u) oraz ich późniejsza komercjalizacja i dystrybucja.
4. „Test diagnostyczny do wczesnego wykrywania endogennej remielinizacji w przebiegu stwardnienia rozsianego”.
Celem projektu jest walidacja testu pozwalającego na wczesną diagnostykę zmian zachodzących w obszarach uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego w przebiegu stwardnienia rozsianego opartego o nowy marker pozwalający na monitorowanie wstępnych etapów remielinizacji. Według zgłoszonego do ochrony patentowej wynalazku, interleukina-33 miałaby być stosowana jako biomarker predykcyjny do wykrywania różnicowania oligodendrocytów w przebiegu stwardnienia rozsianego, którego detekcji można byłoby dokonywać bezpośrednio z krwi pacjenta. Wynalazek zgłoszony został do ochrony patentowej jako P.415290 (2015) oraz PCT/IB2015/002333 (2015). Możliwość diagnostyki występowania procesów regeneracyjnych u chorych na początkowym etapie choroby pozwoliłoby na odpowiedni dobór terapii. Kolejnym krokiem w rozwoju testu do wczesnej diagnostyki zmian zachodzących w uszkodzonej tkance jest walidacja tej metody na próbkach krwi pochodzących od pacjentów. Wraz z partnerem dysponującym bazą takich materiałów od pacjentów (ośrodek kliniczny), IBD PAN poszukuje do projektu partnera biznesowego do przeprowadzenia walidacji tej metody u ludzi i dalszej komercjalizacji produktu.
5. „Eco-HAB – System do testowania zachowań społecznych u myszy”.
Wynalazek obejmuje system do testowania spontanicznych interakcji społecznych myszy w grupie, ich aktywności i zachowań w odpowiedzi na bodźce zapachowe. Innowacyjne rozwiązanie pozwala na analizę zachowań poszczególnych osobników w grupie myszy umieszczonych w aparaturze eksperymentalnej o prostej formie, stwarzającej ekologicznie adekwatne warunki. Wynalazek zgłoszony został do ochrony patentowej jako P.414188 (2015) oraz PCT/EP2016/052914 (2016). Produkt objęty prawem ochronnym na znak towarowy. Poszukiwany jest partner biznesowy do wprowadzenia produktu na rynek i jego dystrybucji.
Ponadto jesteśmy także zainteresowani współpracą z biznesem w poniżej wymienionych tematach:
- poszukiwanie nowych cząsteczek do terapii glejaków
- diagnostyka molekularna różnych stadiów rozwoju choroby Alzheimera
- poszukiwanie nowych terapii choroby Alzheimera
- nowoczesne dermokosmetyki
- psychotrening czyli usprawnienie funkcjonowania mózgu
- tworzenie zwierzęcych modeli chorób ludzkich tj. otyłość czy stwardnienie zanikowe boczne
- stworzenie bionicznej trzustki
- badanie mechanizmu działania mózgu dzieci z dysleksją
- poszukiwanie nowych terapii padaczki
- udoskonalenie technik mikroskopowych, w szczególności mikroskopii wysoko rozdzielczej
- opracowanie technik wielkoskalowej analizy ekspresji genów
- walidacja zwierzęcych modeli otyłości
- rozwój metodologii w oparciu o technikę rezonansu magnetycznego oraz zrozumienie zaburzeń mechanizmów poznawczych (dysleksja, fobia czy uzależnienia)
Jesteśmy otwarci na nowe projekty, pomysły i współpracę. Zapraszamy do kontaktu.
Publikacje
Poniżej podano przykładowe 15 publikacji spośród prac opublikowanych w 2016 roku, dla których badania przeprowadzone zostały w Centrum Neurobiologii:
- Michałowski J., Droździel D., Matuszewski J., Koziejowski W., Jednoróg K., Marchewka A. The Set of Fear Inducing Pictures (SFIP): Development and validation in fearful and
nonfearful individuals, Behavior Research Methods, 2016 - Riegel M., Żurawski Ł., Wierzba M., Moslehi A., Klocek Ł., Horvat M., Grabowska A., Michałowski J., Jednoróg K., Marchewka A., Characterization of the Nencki Affective Picture System by discrete emotional categories (NAPS BE), Behavior Research Methods, 2016, 48, (2): 600-612
- Nagalski A., Puelles L., Dąbrowski M., Węgierski T., Kuźnicki J., Wiśniewska M., Molecular anatomy of the thalamic complex and the underlying transcription factors, Brain Structure & Function, 2016, 221, (5): 2493-2510
- Dębska A., Łuniewska M., Chyl K., Banaszkiewicz A., Żelechowska A., Wypych M., Marchewka A., Pugh K., Jednoróg K. Neural basis of phonological awareness in beginning readers with familial risk of dyslexia-Results from shallow orthography, Neuroimage 2016, 132, 406-416
- Siuda-Krzywicka K., Bola Ł., Paplińska M., Sumera E., Jednoróg K., Marchewka A., Śliwińska M., Amedi A., Szwed M., Massive cortical reorganization in sighted Braille
readers eLIFE 2016, 5, 1-26 - Wojsiat J., Laskowska-Kaszub K., Alquezar C., Białopiotrowicz E., Esteras N., Zdioruk M., Martin-Requero A., Wojda U., Familial Alzheimer's Disease Lymphocytes Respond Differently Than Sporadic Cells to Oxidative Stress: Upregulated p53-p21 Signaling Linked with Presenilin 1 Mutants, Molecular Neurobiology, 2016
- Ellert-Miklaszewska A., Wiśniewski P., Kijewska M., Gajdanowicz P., Pszczółkowska D., Przanowski P., Dąbrowski M., Maleszewska M., Kamińska B. Tumour-processed osteopontin and lactadherin drive the protumorigenic reprogramming of microglia and glioma progression, Oncogene, 2016, 35, (50): 6366-6377
- Ciechomska I., Przanowski P., Jackl J., Wojtaś B., Kamińska B. BIX01294, an inhibitor of histone methyltransferase, induces autophagy-dependent differentiation of glioma
stem-like cells, Scientific Report, 2016, 6, 1-15 - Stefaniuk M., Gualda E., PawłowskaA M., Legutko D., Matryba P., Koza P., Konopka W., Owczarek D., Wawrzyniak M., Loza-Alvarez P., Kaczmarek L., Light-sheet microscopy imaging of a whole cleared rat brain with Thy1-GFP transgene, Scientific Report, 2016, 6, 1-9
- Kamińska B., Mota M., Pizzi M. Signal transduction and epigenetic mechanisms in the control of microglia activation during neuroinflammation., Biochimica Et Biophysica
Acta-Molecular Basis of Disease, 2016, 1862, (3): 339-351 - Gola M., Wordecha M., Marchewska A., Sescousse G. Visual Sexual Stimuli—Cue or Reward? A Perspective for Interpreting Brain Imaging Findings on Human Sexual
Behaviors, Frontiers in Human Neurosciece, 2016, 10, 1-7 - Marchewka A., Wypych M., Michałowski J., Sińczuk M., Wordecha M., Jednoróg K., Nowicka A., What Is the Effect of Basic Emotions on Directed Forgetting? Investigating the Role of Basic Emotions in Memory, Frontiers in Human Neurosciece, 2016, 10, 1-14
- Świerniak M., Pfeifer A., Stokowy T., Rusinek D., Chekan M., Lange D., Krajewska J., Oczko-Wojciechowska M., Czarniecka A., Jarząb M., Jarząb B., Wojtaś B., Somatic mutation profiling of follicular thyroid cancer by next generation sequencing, Molecular and Cellular Endocinology, 2016, 433, 130-137
- Riegel M., Wierzba M., Grabowska A., Jednoróg K., Marchewska A. Effect of emotion on memory for words and their context, Journal of Comparative Neurology, 2016, 524, (8): 1636-1645
- Bierzyńska M., Bielecki M., Marchewska A., Dębowska W., Duszyk A., Zajkowski W., Falkiewicz M., Nowicka A., Strelau J., Kossut M., Effect of Frustration on Brain Activation Pattern in Subjects with Different Temperament, Frontiers in Psychology, 2016, 6, 1-10